شکستگی کشکک زانو چیست؟ علائم، علت‌ها و روش‌های درمان

شکستگی زانو یکی از آسیب‌های جدی و دردناک مفصل زانو است که معمولا در اثر ضربه مستقیم، سقوط یا تصادف رخ می‌دهد. یکی از شایع‌ترین انواع آن، شکستگی کشکک زانو است؛ استخوان کوچکی که نقش کلیدی در حرکت و عملکرد صحیح زانو ایفا می‌کند. این نوع آسیب می‌تواند حرکت فرد را به‌طور کامل مختل کند و در صورت عدم درمان به‌موقع، منجر به عوارض طولانی‌مدت شود. شناخت علائم، روش‌های تشخیص و درمان، گام نخست برای بازگشت سریع و ایمن به فعالیت‌های روزمره است. با دکتر محمد جواد مرتضوی همراه باشید تا همه چیز را در مورد شکستگی کشک زانو مطلع شوید.

شکستگی کشکک زانو چیست؟

شکستگی کشکک زانو به آسیب یا شکستگی استخوان کوچک و گردی گفته می‌شود که در جلوی مفصل زانو قرار دارد و به آن کشکک یا پاتلا گفته می‌شود. این استخوان نقش مهمی در عملکرد صحیح زانو دارد و مانند یک اهرم عمل می‌کند تا عضلات ران بتوانند زانو را خم و صاف کنند. در صورت وارد آمدن ضربه شدید، افتادن مستقیم روی زانو یا تصادف، کشکک ممکن است ترک بردارد یا کاملا شکسته شود. این نوع شکستگی معمولا با درد شدید، تورم، ناتوانی در صاف کردن زانو و گاهی تغییر شکل زانو همراه است و نیاز به ارزیابی دقیق پزشکی و درمان فوری دارد. شکستگی کشکک زانو می تواند در بخش فوقانی، تحتانی و یا مرکز این ناحیه اتفاق بیفتد و گاهی چند بخش را درگیر می کند.

انواع شکستگی کشکک زانو

شکستگی کشکک زانو بسته به شدت آسیب و الگوی شکست به چند نوع تقسیم می‌شود که هر کدام درمان متفاوتی نیاز دارد. شناخت نوع شکستگی برای انتخاب روش درمانی صحیح اهمیت زیادی دارد. انواع آن به شرح زیر است:

• شکستگی مویی: ترک‌ سطحی بدون جابه‌جایی استخوان.

• شکستگی عرضی: شکست افقی کشکک؛ ممکن است نیاز به جراحی داشته باشد.

• شکستگی چند‌تکه: خرد شدن کشکک به قطعات کوچک؛ معمولاً نیازمند جراحی.

• شکستگی باز: بیرون‌زدگی استخوان از پوست؛ وضعیت اورژانسی.

• شکستگی عمودی: شکست در راستای طولی کشکک؛ کمتر رایج.

بیشتر بخوانید: درمان آرتروز

علت شکستگی کشکک زانو

شکستگی کشکک زانو معمولادر اثر ضربه مستقیم و شدید به جلوی زانو رخ می‌دهد و این ضربه می‌تواند ناشی از موارد زیر باشد:

• زمین خوردن با زانو.
• وارد آمدن ضربه شدید و مستقیم به زانو.
• این احتمال نیز وجود دارد که انقباض ناگهانی عضلات چهار سر ران در زانو، باعث آسیب و شکستگی کشکک زانو می شود.
• برخورد جسم سخت به زانو.
• تصادفات رانندگی.

علائم شکستگی کشکک زانو

شکستگی کشکک زانو معمولا با درد شدید و ناتوانی در حرکت طبیعی مفصل زانو همراه است. این آسیب می‌تواند بلافاصله پس از ضربه با علائمی مشخص ظاهر شود و نیاز به بررسی فوری پزشکی دارد. علائم رایج شکستگی کشکک زانو عبارت‌اند از:

• درد و التهاب، یکی از شایع ترین علائم شکستگی کشکک زانو می باشد.
• کبودی.
• ناتوانی در راست کردن زانو و یا نگه داشتن زانو درآن پوزیشن.
• ناتوانی در راه رفتن.
• معاینات بالینی.

تشخیص شکستگی کشکک زانو

متخصص ارتوپدی ابتدا به معاینه فیزیکی زانو، بررسی علائم و سوابق پزشکی بیمار می پردازد. لبه های شکستگی معمولا از روی پوست احساس می شود، به خصوص اگر شکستگی با دررفتگی نیز همراه باشد. در برخی موارد، خون از انتهای استخوان شکسته در داخل فضای مفصلی جمع، و منجر به بروز درد و التهاب خواهد شد. در صورتی که حجم خون بالا باشد، پزشک جهت تسکین درد، نسبت به تخلیه خون اقدام می کند.

رادیو گرافی از جمله تست های تشخیصی است که اطلاعاتی را در خصوص ساختار و تراکم استخوان ها در اختیار دکتر مرتضوی قرار می دهد. با انجام این تست، شکستگی از زوایای مختلف قابل بررسی می باشد.

درمان شکستگی کشکک زانو

درمان غیر جراحی

در صورتی که بخشی از استخوان از جای خود جابجا نشود، نیازی به جراحی نخواهد بود. در چنین شرایطی، استفاده از آتل یا گچ به منظور صاف نگه داشتن زانو و محدود شدن دامنه حرکتی زانو توصیه می شود. با این شیوه درمان، استخوان در جای صحیح خود قرار خواهد گرفت. میزان تحمل وزن بر روی زانوی آسیب دیده، به نوع شکستگی بستگی دارد. گاهی، شش تا هشت هفته نباید هیچ گونه فشاری به زانو وارد شود.

درمان جراحی

نوع درمان به نوع شکستگی بستگی دارد. به طور مثال:

• شکستگی عرضی. در این نوع شکستگی، از پیچ یا پین وسیم جهت جا انداختن شکستگی استفاده می شود، به خصوص در شکستگی های نزدیک کشکک زانو. قطعات شکسته شده در انتهای کاسه زانو برای انجام این روش بسیار کوچک هستند.

• شکستگی خرد شده. در برخی شکستگی ها، کشکک زانو به چندین قطعه کوچک شکسته می شود. معمولا این اتفاق زمانی رخ می دهد که فرد با فشار زیادی با زانو زمین بخورد. از آن جایی که قطعات استخوان ریز می شوند، امکان جا انداختن آن ها وجود ندارد و باید برداشته شوند. در چنین شرایطی از سیم و پین جهت تثبیت استخوان استفاده می شود.

بیشتر بخوانید: جراحی زانو

دوره نقاهت و بهبودی شکستگی کشکک زانو

کنترل درد

بسیاری از بیماران برای کم شدن درد شان از یخ، بالا نگه داشتن پا و یا مصرف داروهای مسکن استفاده می کنند. در صورتی که شدت درد زیاد باشد، داروهایی مانند: اپیوئید به مدت چند روز برای بیمار در نظر گرفته می شود. نکته ای که وجود دارد این است که این داروها اعتیاد آور هستند و مصرف آن ها تنها برای مدت زمان کوتاهی مناسب می باشد و به محض تسکین درد، مصرف آن ها باید قطع شود.

توان بخشی 

صرف نظر از نوع درمان (جراحی و یا غیر جراحی)، توان بخشی و توانایی فرد در انجام کارهای روزانه و روتین از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد. و از آن جایی که در طول درمان، زانو برای مدت زمان نسبتا طولانی در جای خود ثابت نگه داشته می شود، احتمال سفت شدن زانو و ضعیف شدن ماهیچه های این ناحیه وجود دارد. در طول سپری شدن دوره نقاهت و بهبودی، فیزیوتراپی یکی از مهم ترین اقداماتی است که از سوی دکتر مرتضوی تجویز می شود و مزایای زیر را به همراه دارد:

• بهبود دامنه حرکتی زانو.
• تقویت قوای عضلانی.
• رفع سفتی زانو.
• تحمل وزن.

پزشک به شما می گوید که چه زمان قادر به راه رفتن با زانوی درگیر هستید. ممکن است ابتدا میزان تحمل وزن در این حد باشد که نوک انگشت ها بر روی زمین قرار بگیرد. به مرور زمان و با تقویت عضلات و ماهیچه ها، پای درگیر قادر به تحمل وزن بیشتری خواهد بود. البته مدت زمان دوره نقاهت و بهبودی، به عواملی از قبیل موارد زیر بستگی دارد:

• شدت آسیب
• نوع درمان (جراحی- غیر جراحی)
• مدت زمان انجام فیزیوتراپی
• بستگی دارد.

بیشتر بیماران سه تا شش ماه بعد از جراحی، قادر به انجام کارها و فعالیت های روتین خود هستند. در صورتی که شدت شکستگی بیشتر باشد، طول دوره نقاهت بیشتر خواهد بود. در برخی موارد، تغییر سبک زندگی به محافظت بیشتر از زانو و پیشگیری از شکستگی کمک می کند. مواردی مانند، عدم انجام فعالیت هایی که با خم و راست کردن های مکرر زانو همراه هستند، مانند بالا رفتن از پله ها و یا نردبان.

نتیجه گیری

شکستگی کشکک زانو یک آسیب جدی اما قابل درمان است که در صورت رسیدگی به‌موقع، می‌تواند بدون عوارض طولانی‌مدت بهبود یابد. تشخیص دقیق، انتخاب روش درمان مناسب (چه جراحی و چه غیرجراحی) و پایبندی به فیزیوتراپی، نقش مهمی در بازگشت عملکرد طبیعی زانو دارند. بی‌توجهی به این نوع شکستگی ممکن است به محدودیت حرکتی و درد مزمن منجر شود، بنابراین مراجعه سریع به پزشک و پیگیری درمان، کلید حفظ سلامت زانو و کیفیت زندگی است.

سوالات متداول

مدت زمان بهبودی شکستگی کشکک چقدر است؟

معمولا ۶ تا ۱۲ هفته طول می‌کشد تا استخوان بهبود یابد، اما بازگشت کامل عملکرد زانو به فیزیوتراپی، نوع درمان و شرایط جسمی بیمار بستگی دارد.

آیا بعد از شکستگی کشکک، زانو مثل قبل کار می‌کند؟

در بسیاری از موارد، با درمان درست و فیزیوتراپی منظم، عملکرد طبیعی زانو بازمی‌گردد. اما در برخی موارد ممکن است محدودیت‌های حرکتی یا دردهای خفیف باقی بماند.

آیا برای درمان شکستگی کشکک زانو همیشه نیاز به جراحی است؟
خیر. اگر شکستگی خفیف باشد و استخوان‌ها جابه‌جا نشده باشند، درمان غیرجراحی با آتل یا گچ امکان‌پذیر است. اما در موارد شکستگی‌های شدید یا همراه با جابه‌جایی، جراحی ضروری خواهد بود.

علائم شکستگی کشکک زانو چیست؟
شایع‌ترین علائم آن شامل درد شدید در جلوی زانو، تورم، کبودی، ناتوانی در صاف کردن پا، و گاهی اوقات صدای شکستگی یا تغییر شکل در ناحیه کشکک است.

https://orthoinfo.aaos.org/en/diseases–conditions/patellar-kneecap-fractures